بررسی ویژگی های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی بافت فرسوده شهری و بهینه سازی آن با استفاده از استراتژی راهبردی swot (نمونه موردی: محله ستارخان در شهر خرم آباد)

رشد شهرنشینی و توسعه افقی شهرها در دهه های اخیر موجب گسترش بی رویه شهری و از بین رفتن منابع محیطی شده و در عین حال به مرور مناطق داخلی شهرها به خصوص بافت قدیم فرسوده تر و خالی از سکنه می شوند. همچنین بافت های قدیمی شهرها که زمانی از انسجام فضایی و عملکردی مناسب و منسجمی برخوردار بوده اند، اکنون در پی تغییر الگوی زیست و شکل گیری نیازهای جدید دچار نارسایی های کالبدی- فضایی شدیدی گردیده اند. این تنگناها و تبعات اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن، به گونه ای دو سویه موجب پائین آمدن کیفیت زندگی در بافت های قدیمی شهری شده است. فرسودگی کالبدی و فرسودگی حیات اجتماعی و اقتصادی بافت های قدیم در یک رابطه متقابل به تشدید رکود هرچه بیشتر حیات شهری و تنزل کیفیت زیست شهری در اکثر شهرهای ایران منجر گردیده است. این رساله با رویکردی توصیفی- تحلیلی، از طریق مطالعات میدانی و کتابخانه ای و با استفاده از مدلswot و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و با بهره گیری از نرم افزار expert choice، پس از بررسی وضع موجود، مشخصاً به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای بافت فرسوده شهری در شهر خرم آباد پرداخته است. تجزیه و تحلیل های حاصل از مدل فوق در این پژوهش، نشان می دهد که؛ دسترسی آسان به سایر نقاط شهر، وجود مسجد به عنوان مرکز محله و تسهیل مداخله در بافت به علت وجود درصد بالای ساختمانهای 1 و 2 طبقه به ترتیب با وزن های 315/0، 274/0 و 163/0 مهم ترین نقاط قوت و فرسودگی اغلب مساکن و بافت کالبدی محله، غیر استاندارد بودن مصالح بکار رفته در اغلب ساختمان ها و معابر تنگ و باریک به ترتیب با وزن های 284/0، 195/0 و 158/0 مهم ترین نقاط ضعف آن تلقی می گردند در عین حال دسترسی آسان به خیابانهای اصلی شهر، نزدیکی به مرکز شهر و سازمانها و ادارات و وجود طرح مصوب بهسازی واحدهای فرسوده شهر به ترتیب با وزن های 41/0، 184/0 و 123/0 مهم ترین فرصت ها و عدم رسیدگی به وضعیت محدوده مورد مطالعه و تشدید فرسودگی آن، فقر شهری به دلیل تورم بالا و درآمد پائین و همچنین عدم توان شبکه های داخلی بافت در ارتباط با تقاضا به ترتیب با وزن های 349/0، 216/0 و 198/0 از جمله مهم ترین تهدیدهای محدوده مورد مطالعه به شمار می-آیند. مهم ترین راهبرد های حاصل از این پژوهش جهت برون رفت از تنگناها ی موجود، به حداکثر رساندن استفاده متناسب از طرح های شهری در جهت مداخله بهینه در بافت فرسوده، افزایش ظرفیت و توان شبکه های داخلی جهت کاهش ترافیک درونی بافت فرسوده و فراهم نمودن شرایط مناسب جهت کاهش آسیب های اجتماعی با استفاده از مشارکت خود اهالی می باشند.